ΛΟΝΔΙΝΟ

Το Λονδίνο (αγγλ.: London) είναι η πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου όπως και της Αγγλίας, στα νοτιοανατολικά της οποίας βρίσκεται^[2] . Εκτείνεται εκατέρωθεν του ποταμού Τάμεση, όπου βρίσκεται και το λιμάνι του, ένα από τα μεγαλύτερα στη χώρα. Επί δύο χιλιετίες ήταν σημαντικός οικισμός. Η ιστορία του ανάγει στην ίδρυσή του από τους Ρωμαίους.^[3] Από την ίδρυσή του, το Λονδίνο παραμένει πρωταγωνιστής σε σημαντικά κινήματα και φαινόμενα της παγκόσμιας ιστορίας, όπως η Βιομηχανική Επανάσταση και η Αναγέννηση της Γοτθικής Αρχιτεκτονικής.^[4] Ο πυρήνας της πόλης είναι η αρχαία πόλη του Λονδίνου, από την οποία σώζονται ακόμα περιορισμένα μεσαιωνικά κατάλοιπα. Τουλάχιστον από το 19ο αιώνα το όνομα "Λονδίνο" αναφέρεται σε ολόκληρη τη μητρόπολη, γύρω από αυτό.^[5] Το μητροπολιτικό Λονδίνο περιλαμβάνει, πέρα από το Σίτι (City, κέντρο της πόλης), 32 διαμερίσματα, τα οποία αρχικά ήταν αυθύπαρκτες πόλεις, τελικά όμως συνενώθηκαν εξαιτίας της πολεοδομικής επέκτασης της βρετανικής πρωτεύουσας και ενσωματώθηκαν σε αυτήν.^[6][7][8]H πόλη έχει εκλεγμένο δήμαρχο και Συνέλευση.^[9]
Αποτελεί μεγάλο επιχειρηματικό, χρηματοοικονομικό αλλά και πολιτιστικό κέντρο. Εκεί εδρεύουν πλήθος εταιρειών, οργανισμών καθώς και διαφόρων άλλων παγκόσμιων Ιδρυμάτων ^[10] . Η επίδραση του Λονδίνου στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στα ΜΜΕ, στη μόδα και στις τέχνες, συνετέλεσαν στο να θεωρείται ως σημαντική παγκόσμια πόλη.^[11] Στο Λονδίνο βρίσκονται τέσσερα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Το Ανάκτορο, το Αββαείο και ο ναός της Αγίας Μαργαρίτας στο Ουεστμίνστερ, ο Πύργος του Λονδίνου, ο ιστορικός οικισμός του Γκρίνουιτς και οι Βασιλικοί Βοτανικοί Κήποι του Κιου.^[12] Η πόλη είναι από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο και εξαιτίας της οικονομικής ανάπτυξης η δημοφιλία της αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια.^[13]
Ο πληθυσμός αυξάνεται ακόμα πιο πολύ αν προσμετρηθούν μερικά εκατομμύρια κάτοικοι της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής. Η πολυμορφικότητα του πληθυσμού είναι εξαιρετικά μεγάλη καθώς περιλαμβάνει ανθρώπους από όλες τις φυλές του κόσμου και, συνεπώς, τον καθιστά μία από τις μεγαλύτερες πολυπολιτισμικές κοινότητες παγκοσμίως. Στο Λονδίνο κατοικούν μερικοί από τους πιο πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο. Περισσότερες από 300 γλώσσες ομιλούνται εντός της πόλης.^[14] Με βάση στοιχεία του 2006, ο επίσημος πληθυσμός του είναι 7.512.400 κάτοικοι εντός ορίων του Μείζονος Λονδίνου και αποτελεί το μεγαλύτερο σε πληθυσμό Δήμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.^[15] Το 2001 η αστική περιοχή του Μείζονος Λονδίνου είχε πληθυσμό 8.278.251 κατοίκους^[1], ενώ η μητροπολιτική περιοχή υπολογίζεται ότι αριθμεί 12 με 14 εκατομμύρια κατοίκους. Το Λονδίνο έχει επιλεγεί για να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012.

Θέση

Η θέση του Λονδίνου στην Ευρώπη

Με έκταση 1.579 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποτελεί την 37η μεγαλύτερη σε έκταση αστική περιοχή στον κόσμο.^[16] Κτισμένο στις όχθες του ποταμού Τάμεση, το Λονδίνο βρίσκεται 75 χιλιόμετρα από τη Θάλασσα της Μάγχης. Χωρίζεται από τον Τάμεση σε δύο μέρη, στη Βόρεια και στο Νότια Όχθη. Ο εν λόγω ποταμός διαρρέει την πόλη από τα νοτιοδυτικά ως τα ανατολικά.^[17] Ανεπίσημα, η πόλη χωρίζεται στο Βόρειο, Νότιο, Ανατολικό, Δυτικό και στο Κεντρικό Λονδίνο.

Μεταφορές

Αρμόδιος για τη συγκοινωνιακή πολιτική είναι ο Δήμαρχος του Λονδίνου^[101] , ωστόσο ο οικονομικός του έλεγχος είναι γενικά περιορισμένος. Το δίκτυο μαζικών μεταφορών διοικείται από τις Συγκοινωνίες για το Λονδίνο (TfL), που είναι από τις πιο εκτεταμένες στον κόσμο, ωστόσο ο υδροκεφαλισμός τους παραμένει μείζον πρόβλημα. Το Λονδίνο έχει χαρακτηριστεί ως η πόλη με τις καλύτερες δημόσιες μεταφορές^[102]. Πολύ δημοφιλές μέσο για μεταφορά στο Λονδίνο είναι και το ποδήλατο.^[103].

Σιδηροδρομικό δίκτυο

Ο υπόγειος σιδηρόδρομος του Λονδίνου, παλαιότερος του κόσμου, χρονολογείται από το 1863.

Ο υπόγειος σιδηρόδρομος (Μετρό) του Λονδίνου είναι ο παλαιότερος στον κόσμο (1863) και είναι περισσότερο γνωστός ως The Tube. ^[104] Αποτελείται από 11 γραμμές. Εκτός από την αρχαιότητά του, το μετρό του Λονδίνου είναι το πιο εκτεταμένο και μεγαλύτερο σε μήκος στον κόσμο. Το σύστημα στέγαζε τον παλαιότερο σιδηρόδρομο του Λονδίνου (City & South London Railway), η λειτουργία του οποίου ξεκίνησε το 1890.^[105] Καθημερινά γίνονται πάνω από 3.000.000 δρομολόγια με το μετρό, που μεταφράζονται σε περίπου 1 δισεκατομμύριο δρομολόγια ετησίως.^[106] Ο υπόγειος σιδηρόδρομος εξυπηρετεί την κεντρική περιοχή και τα περισσότερα προάστια ως τα βόρεια του Τάμεση, ενώ αυτά που είναι στα νότια εξυπηρετούνται από άλλο τοπικό σιδηροδρομικό δίκτυο.

Το 1987 άρχισε να λειτουργεί το δεύτερο μετρό (Docklands Light Railway), το οποίο χρησιμοποιεί μικρότερα σε μέγεθος και βάρος τρένα. Αυτό εξυπηρετεί το ανατολικό Λονδίνο και το Γκρίνουιτς εκατέρωθεν του Τάμεση.
Το 1994 άνοιξε η υποθαλάσσια Σήραγγα της Μάγχης και για πρώτη φορά το Λονδίνο συνδέθηκε με την ηπειρωτική Ευρώπη. Τρένα υψηλής ταχύτητας (Eurostar) συνδέουν το σιδηροδρομικό σταθμό Σαιν Πάνκρας με τη Λιλ και με το Παρίσι στη Γαλλία, όπως επίσης και με τις Βρυξέλλες στο Βέλγιο.^[107]

Λεωφορεία

Το διπλό λεωφορείο Enviro 400 στη διαδρομή 139

Το δίκτυο λεωφορείων στο Λονδίνο είναι ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου και λειτουργεί σε 24ωρη βάση. Κυκλοφορούν 8.000 λεωφορεία, γίνονται 700 διαδρομές με λεωφορεία και πάνω από 6.000.000 δρομολόγια επιβατών κάθε ημέρα της εβδομάδας. Το 2003 η κίνηση στο δίκτυο υπολογίστηκε στα 1,5 δισ. δρομολόγια, περισσότερα από εκείνα του μετρό.^[108] Η πόλη έχει επίσης το μεγαλύτερο δίκτυο στον κόσμο που είναι προσβάσιμο με αναπηρικό αμαξίδιο. Από το 2007 εισήχθησαν και οι οπτικοακουστικές ανακοινώσεις, με αποτέλεσμα να διευκολύνται τα άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής. Τα - διπλά στην πλειοψηφία τους- λεωφορεία μαζί με το Μετρό και τα μαύρα ταξί είναι σήμα κατατεθέν της πόλης διεθνώς.^[109]

Εναέρια συγκοινωνία

Το Χίθροου είναι το τρίτο πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο στον κόσμο

Η συγκοινωνία στη βρετανική πρωτεύουσα εξυπηρετείται από δύο μεγάλα και δύο μικρότερα αεροδρόμια. Πρόκειται για το Διεθνές Αεροδρόμιο Χίθροου (Heathrow) και το Γκάτγουικ (Gatwick). Το Χίθροου είναι το τρίτο πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο στον κόσμο και το πιο πολυσύχναστο παγκοσμίως όσον αφορά την κίνηση διεθνών επιβατών.^[110][111] Το Μάρτιο του 2008 άρχισε να λειτουργεί ο πέμπτος τερματικός σταθμός^[112] και σχεδιάζεται η κατασκευή και έκτου.^[113] Παρόμοιες πτήσεις εξυπηρετεί και το αεροδρόμιο του Γκάτγουικ^[114]. Τα αεροδρόμια του Στάνστεντ (Stansted) και του Λούτον (Luton) εξυπηρετούν κυρίως εταιρείες τσάρτερ, χαμηλού κόστους ή καινούργιες εταιρείες, που δεν βρίσκουν διαθέσιμα "διάκενα" στα μεγάλα αεροδρόμια.^[115][116] Το μικρότερο και πιο κεντρικό αεροδρόμιο είναι αυτό του Σίτι, το οποίο εξυπηρετεί κυρίως τους επιχειρηματίες (ιδιωτικάαεροσκάφη) και μεγάλο τμήμα της εμπορευματικής κίνησης σχετικής με την ηπειρωτική Ευρώπη.^[117]

Οδικό δίκτυο

Ο αυτοκινητόδρομος M25

Παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των μετακινήσεων στο κεντρικό Λονδίνο γίνεται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, έξω από την πόλη κυριαρχεί η κυκλοφορία αυτοκινήτων. Το Λονδίνο περιβάλλεται από ένα κυκλικό αυτοκινητόδρομο (Μ25), ο οποίος συνδέεται τόσο με το κέντρο όσο και με τις υπόλοιπες οδικές αρτηρίες προς την Βρετανική ενδοχώρα, δίκην ακτίνων τροχού.

Λιμάνι

Στα ανατολικά της πόλης βρίσκεται το σημαντικό για την οικονομία ποτάμιο λιμάνι του Λονδίνου. Το συνολικό μήκος των εγκαταστάσεών του είναι γύρω στα 150 χλμ. και ως τη δεκαετία του ‘50 απολάμβανε διεθνούς ακτινοβολίας. Ως τη Γέφυρα του Λονδίνου (Τάουερ Μπριτζ, Tower Bridge) φθάνουν πλοία μέχρι 6.000 τόνων. Τα δύο τμήματα της γέφυρας ανοίγουν σε πέντε λεπτά για να επιτρέψουν τη διέλευση των πλοίων^[118].